Ngày 9-6-1984, Nông trường Ia Kriêng và Nông trường Ia Krưng được thành lập theo quyết định của Tổng cục Cao su Việt Nam, là đơn vị tiền thân của Công ty 75 ngày nay. Trải qua 40 năm xây dựng, trưởng thành, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Bộ tư lệnh Binh đoàn 15, sự giúp đỡ của cấp ủy, chính quyền, nhân dân các dân tộc Tây Nguyên, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên, người lao động Công ty 75 đã phát huy cao độ phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của đội quân công tác, lao động sản xuất, sẵn sàng chiến đấu và phát triển kinh tế gắn với quốc phòng, an ninh trên địa bàn.

Vượt qua gian khó, từng bước trưởng thành
Nông trường Ia Kriêng và Nông trường Ia Krưng thành lập chưa được bao lâu thì chuyển về trực thuộc Binh đoàn 15 (tháng 2-1985) và đổi tên Nông trường Ia Kriêng thành Nông trường 705; Nông trường Ia Krưng thành Nông trường 706. Đến tháng 7-1991 do sắp xếp lại doanh nghiệp, 2 nông trường 705 và 706 sát nhập, lấy phiên hiệu Nông trường 706, có trụ sở tại xã Ia Din (huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai). Còn Nông trường 707 nguyên là Trung đoàn 710 thành lập 4-1986 thuộc Binh đoàn 15, làm nhiệm vụ quốc tế tại tỉnh Xê Kông (Lào) đến tháng 2-1987 về nước đứng chân tại địa bàn xã Ia Krêl (huyện Đức Cơ, tỉnh Gia Lai). Đến tháng 4-1996 sát nhập Nông trường 706, 707 thành lập Công ty 75.
Những ngày đầu thành lập, các đơn vị tiền thân của Công ty 75 đã gặp rất nhiều khó khăn do địa bàn trong vùng dự án chủ yếu vùng sâu vùng xa chịu hậu quả nặng nề của chiến tranh để lại, khí hậu khắc nghiệt, bệnh sốt rét còn chiếm tỷ lệ cao. Cơ sở hạ tầng thấp kém, kinh tế, văn hóa, y tế giáo dục nghèo nàn, an ninh chính trị và trật tự xã hội trên địa bàn diễn biến phức tạp, nhất là sau sự kiện bạo loạn tháng 2-2001 và tháng 4-2004 ở Tây Nguyên. Các điều kiện đảm bảo cho sản xuất, kinh doanh gặp rất nhiều khó khăn như: Nguồn vốn chủ yếu là vay vốn tín dụng, thời gian vay ngắn, lãi suất cao; giá bán sản phẩm không ổn định trong khi đó giá nguyên liệu đầu vào liên tục tăng cao; trình độ kiến thức năng lực quản lý điều hành SXKD của một số cán bộ có mặt còn hạn chế; trong các vùng đồng bào còn tồn tại nhiều hủ tục, tập quán lạc hậu, thời tiết, khí hậu diễn biến phức tạp, cực đoan…  

Khó khăn là vậy, song, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng ủy, Bộ tư lệnh Binh đoàn 15, tập thể cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên, người lao động Công ty 75 đã đoàn kết, lao động sáng tạo, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Từ những ngày đầu vừa làm vừa rút kinh nghiệm, đơn vị đã khai hoang, trồng được 2.143ha cao su. Đến năm 1991 một số diện tích đi vào khai thác, Công ty bắt đầu có nguồn thu và đến năm 1995 doanh thu đạt gần 20 triệu đồng, bước đầu có lợi nhuận.

Trong giai đoạn từ tháng 4-1996 đến tháng 6-2005, Công ty 75 bước vào thời kỳ chuyển đổi mô hình hoạt động theo luật doanh nghiệp, hạch toán kinh doanh, thực hiện nhiệm vụ kinh tế gắn với quốc phòng, an ninh và phát triển dân cư xã hội. Mặc dù cơ chế thị trường lạ lẫm với những người lính nhưng bằng ý chí quyết tâm cao, tinh thần đoàn kết, lòng nhiệt huyết, chịu đựng gian khổ đã được tôi luyện trong chiến đấu. Các thế hệ cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên, người lao động Công ty 75 đã quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước, nghị quyết, chỉ thị của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Binh đoàn 15, giành được nhiều thành tựu trong SXKD, xây dựng, củng cố quốc phòng, an ninh trên địa bàn. Tốc độ khai hoang, trồng mới tăng nhanh về diện tích, cùng với sự tăng trưởng về năng xuất sản lượng mủ cao su, cà phê, giá trị sản xuất, Công ty đã bảo toàn và phát triển nguồn vốn đầu tư cho sản xuất, đảm bảo thu nhập, đời sống cho người lao động, thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ nộp thuế và ngân sách cho Nhà nước. Nhiều công trình phúc lợi được đầu tư hiệu quả, 70% đội sản xuất, thôn làng trên địa bàn có điện sinh hoạt, đường giao thông liên thôn, trường học, bệnh xá.

Từ tháng 7-2005 đến nay, Công ty 75 không ngừng lớn mạnh, trưởng thành. Đặc biệt là trước yêu cầu nhiệm vụ đặt ra ngày càng cao, Đảng ủy, Ban Giám đốc Công ty đã đề ra chủ trương, giải pháp đồng bộ. Đẩy mạnh SXKD với những bước đi phù hợp, vững chắc, đột phá vào khâu yếu, mặt yếu, từng bước hoàn thiện phương án khoán vườn cây ổn định lâu dài cho người lao động, phát huy tinh thần làm chủ tập thể, ý chí độc lập tự chủ, tự lực, tự cường, chủ động, sáng tạo của cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên, người lao động. Tập trung đầu tư chiều sâu, củng cố chất lượng vườn cây, đến nay tổng diện tích đã hơn 7.769ha, trải rộng ở 2 huyện Đức Cơ, Ia Grai (tỉnh Gia Lai) và Vương quốc Campuchia. Từ chỗ chỉ có 468 lao động và 186 hộ gia đình chuyển từ các tỉnh phía Bắc vào đến nay, Công ty đã có 2.361 lao động, trong đó có 1.584 lao động người đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ. Trong nhiều năm qua, Công ty 75 luôn hoàn thành và vượt các chỉ tiêu định mức kinh tế, kỹ thuật được giao. Chỉ tính riêng năm 2023, Công ty đạt đạt giá trị sản xuất 419,84 tỷ đồng, tương đương 107,79% kế hoạch; doanh thu đạt 418,40 tỷ đồng, tương đương 109,73% kế hoạch; lợi nhuận hơn 5 tỷ đồng.

Bám làng, bám dân, tạo lập thế trận quốc phòng, an ninh vững chắc
Là đơn vị quốc phòng-kinh tế làm nhiệm vụ “chiến lược” trên địa bàn Tây Nguyên, ngay từ ngày đầu thành lập, Đảng ủy, Ban Giám đốc Công ty 75 đã quán triệt và xác định nhiệm vụ xuyên suốt là chủ trương “Phát triển, mở rộng sản xuất đến đâu, thu hút lao động và xây dựng khu dân cư đến đó” và kết hợp chặt chẽ giữa SXKD với tham gia xây dựng địa bàn vững mạnh, tạo lập thế trận quốc phòng, an ninh vững chắc. Hằng năm, Đảng ủy, Ban Giám đốc Công ty phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương trao đổi, thống nhất triển khai các nội dung, biện pháp xây dựng hạ tầng kinh tế-xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, tham gia xây dựng hệ thống chính trị cơ sở, giúp nhân dân phát triển kinh tế, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.

Công ty đã đầu tư làm mới, sửa chữa nâng cấp hàng chục ki-lô-mét đường đất, đường cấp phối, đường nhựa đến các thôn, làng, cụm dân cư, vừa phục vụ cho sản xuất, dân sinh vừa phục vụ quốc phòng, an ninh. Đặc biệt, hưởng ứng phong trào thi đua “Quân đội chung sức xây dựng nông thôn mới”, Công ty đã phối hợp với cấp ủy, chính quyền các địa phương hỗ trợ các thôn, làng bằng những công trình, phần việc cụ thể; tăng cường chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch cao su, cà phê, lúa nước; hướng dẫn đồng bào dân tộc thiểu số chuyển đổi vật nuôi, cây trồng để phát triển kinh tế hộ gia đình, nâng cao thu nhập, đẩy nhanh tiến độ “xóa đói, giảm nghèo”. Trong đó, các mô hình “Cây lúa trên đất cao su tái canh”, “Tết quân dân”, “Chung tay vì trẻ em nghèo”, “Hỗ trợ bò sinh sản cho hộ nghèo”, các chương trình xây nhà tình nghĩa, tổ chức khám bệnh, cấp thuốc miễn phí cho nhân dân, thăm hỏi tặng quà các đối tượng chính sách đã mang lại niềm vui, niềm hạnh phúc cho hàng ngàn người dân, đồng bào nghèo.

Thực hiện chủ trương “Binh đoàn gắn với tỉnh, huyện; Công ty gắn với huyện, xã; Đội sản xuất gắn với thôn, làng”; mô hình “gắn kết hộ” giữa hộ lao động người kinh gắn với hộ lao động người đồng bào tại chỗ, hộ lao động cũ gắn với hộ lao động mới, Công ty 75 đã triển khai nhiều hình thức, biện pháp và đạt được hiệu quả thiết thực. Hiện nay, Công ty 75 đã có 20 đội sản xuất kết nghĩa với 41 thôn, làng thuộc 6 xã, 1 thị trấn của 2 huyện Đức Cơ, Ia Grai (tỉnh Gia Lai) và 2 làng thuộc huyện Andong Meas, tỉnh Ratanakiri, Vương quốc Campuchia; 395 hộ công nhân người Kinh “gắn kết” với các hộ đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn. Hoạt động kết nghĩa và “Gắn kết hộ” đã góp phần xây dựng các khu dân cư ổn định, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; và quan trọng hơn là đã góp phần làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong phát triển kinh tế gia đình, ý thức chăm sóc sức khỏe, vệ sinh, môi trường và giáo dục. Nhiều hộ dân tộc thiểu số nhận khoán vườn cây của Công ty, trồng thêm cao su, cà phê, hồ tiêu, chăn nuôi heo, bò nên có thu nhập 200-300 triệu đồng/năm. Thông qua hoạt động kết nghĩa, ý thức chính trị của nhân dân cũng được nâng lên rõ rệt, nhiều người đã tích cực đấu tranh vạch trần âm mưu, hành động phá hoại, truyền đạo trái pháp luật, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, những hành động gây rối, trộm cắp… Nhờ đó, tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn từng bước ổn định; ý thức chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật Nhà nước của nhân dân được nâng lên.

Có thể khẳng định, 40 năm qua, Công ty 75 đã vượt lên trên khó khăn, Công ty 75 luôn đặt lợi ích của người lao động lên trên hết, gần dân, trọng dân, nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin nên nhiều việc tưởng khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế gắn với quốc phòng, an ninh đã sớm được tháo gỡ, giải quyết thành công. Với những thành tích xuất sắc trong SXKD cũng như trong xây dựng đơn vị, địa bàn vững mạnh, Công  ty 75 vinh dự được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, Tổng Liên đoàn Lao động, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Quân khu 5, Đảng ủy, Bộ tư lệnh Binh đoàn 15, Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý. Đặc biệt, Công ty 75 đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương lao động hạng ba (2009) và danh hiệu Anh hùng Lao động (2011). Đây là những phần thưởng cao quý, là niềm tự hào, nguồn cổ vũ, động viên cán bộ, chiến sĩ, công nhân viên và người lao động hôm nay và mai sau đoàn kết, sáng tạo, nỗ lực vượt qua mọi khó khăn và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Đại tá TRỊNH HÀ TÂM, Giám đốc Công ty 75